Od czasów rewolucji naukowej w XVI wieku w środowisku naukowym panuje przekonanie, że ludzie są – jak to wyraził paleontolog Stephen Jay Gould – jedynie „ucieleśnieniem przypadkowości”, a nie czymś szczególnym we Wszechświecie. Według biochemika Michaela Dentona, który mistrzowsko dokumentuje najnowsze odkrycia nauki, jest zupełnie inaczej. Kosmos jest zdumiewająco dobrze przystosowany do życia – nie tylko jego prostych form, ale również tych bardziej złożonych, opartych na węglu i oddychających powietrzem, na czele z dwunożnymi, wędrującymi po lądzie i rozwijającymi technologię istotami o znanej nam anatomii i fizjologii. Staliśmy się władcami ognia, wytwórcami narzędzi i ostatecznie wyruszyliśmy w kosmos – pisze Denton. – Stworzyliśmy łazik Curiosity, drony wielkości pszczół i laser zdolny oświetlić Księżyc. Wszystko to nie było wyłącznie zasługą naszego ludzkiego geniuszu, zawdzięczmy to także fortunnym uwarunkowaniom występującym na naszej planecie, a także fortunnym własnościom bardzo wielu pierwiastków układu okresowego oraz ich związków. Wyjątkowe przystosowanie wbudowane w przyrodę utorowało nam drogę prowadzącą do niezliczonych odkryć i innowacji technicznych. Świadectwa naukowe przedstawione w książce są mocnym argumentem na rzecz perspektywy antropocentrycznej, czyli twierdzenia, że Wszechświat jest nakierowany na człowieka i dla niego uporządkowany. Dzięki wyjątkowemu, popartemu obserwacjami przystosowaniu praw przyrody do naszego istnienia mogliśmy podążać drogą rozwoju od epoki kamienia łupanego do zaawansowanej cywilizacji technicznej. Denton przywołuje odkrycia między innymi z zakresu biologii i chemii, które ku zdumieniu naukowców konsekwentnie wykazują, że życie na Ziemi jest zjawiskiem o szczególnym charakterze. Autor podkreśla przy tym, że to twierdzenie nie oznacza cofnięcia się nauki do czasów średniowiecznych – wręcz przeciwnie, oznacza jej rozwój oraz interpretację danych naukowych najbardziej zgodną z tym, co odkrywamy o prawach rządzących Wszechświatem. Każda ważna dziedzina nauki zasługuje na ciągłą reewaluację. Myśl, iż jakaś dziedzina badań jest już ugruntowaną wiedzą i dlatego nie można poddać jej krytycznej analizie, jest szkodliwa dla nauki. Kierując się tą zasadą, z pełnym przekonaniem polecam czytelnikom książkę Michaela Dentona. Podczas gdy wiele publikacji naukowych na temat pochodzenia życia koncentruje się na kwestii ewolucji biologicznej, inne na pierwszej komórce, a jeszcze inne na precyzyjnym dostrojeniu stałych fizycznych i narodzinach wszechświata, najnowsza książka Dentona wnosi świeży powiew do tej dziedziny badań, ponieważ jej autor zwraca uwagę na zdumiewający stopień przystosowania przyrody do istnienia zaawansowanego życia ujawniający się w chemii. - Henry F. Schaefer III, PhD, Graham Perdue Professor of Chemistry i dyrektor Ośrodka Chemii Obliczeniowej Uniwersytetu Georgii, członek American Academy of Arts and Sciences „Człowiek jest wytworem przyczyn, które nie przewidywały celu, do którego zmierzały”. Te słowa filozofa Bertranda Russella to być może najbardziej spektakularne błędne twierdzenie XX wieku. Tymczasem Michael Denton przedstawia w swojej książce mnóstwo dowodów naukowych pokazujących coś dokładnie przeciwnego: wszechświat precyzyjnie ucieleśnia cel, dla którego został zbudowany. - Michael Behe, PhD, profesor nauk biologicznych w Lehigh University, autor książek Czarna skrzynka Darwina, Granica ewolucji i Dewolucja Mamy co prawda ogólną świadomość dostrojenia różnych praw i stałych fizyki, dzięki któremu nasz planetarny dom jest wyjątkowo dobrze dopasowany do inteligentnego życia, jednakże Michael Denton przedstawia dodatkowy, zdumiewający wachlarz cech przyrody wskazujących na jej wcześniejsze przystosowanie do złożonego, opartego na węglu, wysokoenergetycznego i metabolicznie wydajnego życia, prowadząc nas w innym kierunku i przenosząc to przystosowanie na zdecydowanie wyższy poziom. Elokwentnie i przekonująco opisuje niezwykłe przystosowanie tlenu, azotu i wody, manifestujące się zarówno w cyklu hydrologicznym, jak i w zasadzie działania układu oddechowego i układu krążenia. Podkreśla kilka zaskakujących i intrygujących obserwacji, takich jak związek między naprężeniem ścianek w naczyniach krwionośnych o małej średnicy a ich zdolnością do wytrzymywania stosunkowo wysokich ciśnień hydrostatycznych, co opisuje sprzeczne z intuicją prawo Laplace’a. Denton przedstawia nie tylko zdumiewające, konkretne formy adaptacji, ale także zaskakujące wcześniejsze przystosowanie podstawowych praw fizyki i chemii, co stanowi szczególne wyzwanie dla każdego wyjaśnienia naturalistycznego i wskazywać może na niezwykły, sięgający w przyszłość zamysł. Gdzie spojrzeć, wszędzie można dostrzec teleologię. - David Galloway, MD DSc FRCS FRCP FACS FACP, były prezes Royal College of Physicians and Surgeons of Glasgow, honorowy profesor chirurgii College of Medical, Veterinary & Life Sciences, University of Glasgow Michael Denton Australijski biochemik. Ukończył studia na wydziale medycznym Bristol University, a na King’s College uzyskał tytuł doktora biochemii. W latach 1990–2015 był zatrudniony na wydziale biochemii University of Otago w Nowej Zelandii. W 1985 roku wydał słynną książkę pt. Kryzys teorii ewolucji. Jest również autorem prac Przeznaczenie natury. Co prawa biologii mówią o naszym miejscu we Wszechświecie (1998 rok) i Teoria ewolucji. Kryzysu ciąg dalszy (2016 rok). Publikował również w czasopismach naukowych, jak „Nature”, „Nature Genetics”, „BioSystems”, „Human Genetics” oraz „Biology and Philosophy”. Prowadził wykłady na uniwersytetach na całym świecie. Seria Wyjątkowy Gatunek Czy ludzie są przypadkowymi wytworami ślepego i obojętnego Wszechświata? A może są beneficjentami uprzednio zaplanowanego kosmicznego porządku, dzięki któremu mogli powstać i się rozwijać? Michael Denton, światowej sławy australijski biochemik, przedstawia serię danych naukowych z takich dziedzin, jak fizyka, chemia czy biologia – szczególną uwagę zwracając na właściwości węgla, wody i tlenu – i dochodzi do nieoczywistego dla dzisiejszych badaczy wniosku, że nasz Wszechświat został tak zaprojektowany, by pojawiło się życie, a zwłaszcza inteligentne życie. Denton w pewnym sensie wraca do idei uprzywilejowanej pozycji człowieka, która od czasów Darwina nie cieszyła się większym zainteresowaniem, ale ten powrót nie jest motywowany religijnie, lecz naukowo. Australijski uczony jest krytykiem kreacjonistycznego podejścia do świata przyrody, zgodnie z którym człowiek jest istotą odrębną od innych organizmów. Denton twierdzi, że istnieje nieprzerwana ciągłość świata organicznego, a wszystkie żywe istoty występujące na Ziemi są formami naturalnymi w najgłębszym sensie tego słowa – podobnie jak naturalne są kryształy soli, atomy, wodospady czy galaktyki. Człowiek także jest istotą naturalną, niemniej jego niepowtarzalne cechy sprawiają, że można uznać go za wyjątkowy gatunek.

TematykaBiologia Przyroda

AutorzyMichael Denton

TłumaczAleksander Gomola

WydawnictwoEn Arche

Rok wydania2024

ISBN978-83-67363-96-9