Zeszyt metodyczny został przygotowany w ramach projektu badań statutowych realizowanych w AWF Warszawa temat: wpływ warsztatów z wykorzystaniem elementów metody Video Interaction Training i treningu interpersonalnego na rozwój kompetencji społecznych i inteligencji emocjonalnej przyszłych nauczycieli wychowania fizycznego. Głównym adresatem publikacji są studenci kierunków nauczycielskich i trenerskich w uczelniach kształcących specjalistów kultury fizycznej oraz pracujący już nauczyciele wychowania fizycznego i trenerzy sportu, dla których może ona być użytecznym narzędziem w ich samokształceniu. Mamy także nadzieję, że nasze przemyślenia spotkają się z zainteresowaniem nauczycieli akademickich, szczególnie tych, którzy zajmują się edukacją kandydatów na wychowawców dzieci i młodzieży. Zeszyt służy za środek dydaktyczny w warsztatach umiejętności społecznych realizowanych w ramach programu studiów licencjackich w AWF Warszawa na kierunkach: Wychowanie Fizyczne i Sport. Takie jego wykorzystanie wydaje się najbardziej efektywne – jest to główny cel przygotowania tego opracowania. Zagadnienie kompetencji nauczycieli ma bardzo bogatą literaturę. Zawsze stanowiło centralny obszar badawczy pedagogiki (pedeutologii), a także psychologii wychowania oraz filozofii wychowania rozwijanych w paradygmacie humanistycznym. W badaniach i na drodze spekulacji wypracowano wiele klasyfikacji nauczycielskich dyspozycji zawodowych. Ich analiza pozwala wskazać na dwie główne kategorie: kompetencje instrumentalne (przedmiotowe) i kompetencje pedagogiczno-moralne (zawodowe). Te pierwsze zależą od umiejętności, sprawności i opanowanych przez nauczyciela wiadomości – ich posiadanie zabezpiecza metodyczno-organizacyjną sferę nauczania, są dość dobrze rozwijane w trakcie studiów i wszelkiego rodzaju szkoleń. Kompetencje pedagogiczno-moralne związane z zadaniami kształtowania postaw i przekonań uczniów, ich sytemu wartości – zależą od poziomu przygotowania psychologicznego, pedagogicznego i etyczno-kulturowego nauczyciela, są zdecydowanie rzadziej uwzględniane i w mniejszym stopniu realizowane w programach kształcenia na wydziałach pedagogicznych. Przedstawione w tym opracowaniu kompetencje społeczne i inteligencja emocjonalna stanowią drugi z wymieniony typów kompetencji nauczyciela. W przekonaniu wielu autorów, sukces zawodowy nauczyciela zależy od optymalnego rozwoju u niego wszystkich wyżej wymienionych kompetencji. Sukces ten przejawia się zarówno w efektach dydaktyczno-wychowawczych osiągniętych u uczniów, jak i w rozwoju samego nauczyciela – jego warsztatu dydaktyczno-wychowawczego, osobowości i zdrowia psycho-społecznego w całej karierze zawodowej. Kompetencje społeczne i inteligencja emocjonalna stanowią dużą wartość w warsztacie zawodowym pedagoga, szczególnie w przypadku nauczyciela wychowania fizycznego i trenera sportu. Dzięki nim, specjaliści ci mogą efektywnie stosować metody dydaktyczne, organizować grupę, rozpoznawać trudności, kształtować postawy uczniów wobec przedmiotu, a także modelować te kompetencje u swoich podopiecznych – działać przykładem osobistym. Dzieje się tak dlatego, że dzięki kompetencjom społecznym i inteligencji emocjonalnej nauczyciel buduje z wychowankiem przestrzeń na dialog, zrozumienie, współpracę a to, jest niezbędnym warunkiem otwarcia się ucznia na doświadczenia edukacyjne – przyjęcie proponowanych treści. W rezultacie osiągana jest zupełnie inna, wyższa jakość kształcenia. W treści zeszytu omówiliśmy istotę i uwarunkowania rozwoju kompetencji społecznych i inteligencji emocjonalnej. Wskazaliśmy na role tych dyspozycji w pracy nauczycieli wychowania fizycznego i trenerów sportu. Zamieściliśmy także materiał dydaktyczny pochodzący ze zrealizowanych ze studentami kierunku wychowanie fizyczne warsztatów psychologiczno-pedagogicznych poświęconych rozwojowi kompetencji społecznych i inteligencji emocjonalnej. Zeszyt nie zawiera natomiast gotowych osnów zajęć warsztatowych. Uważamy bowiem, że omawiana dziedzina wymyka się sztampie, standaryzacji – jeżeli w ogóle jakikolwiek rozwój i kształcenie mogą być ujęte w sztywną procedurę – dlatego podejmowanie prób kształtowania tych dyspozycji (zarówno u siebie jak i u innych) musi przebiegać z uwzględnieniem potrzeb i możliwości zaangażowanych podmiotów oraz warunków organizacyjnych tego procesu. Mamy nadzieję, że wszystko to zostało jasno wyjaśnione w tekście. Czytelników serdecznie prosimy o opinie na temat podjętego zagadnienia. Jesteśmy bardzo zainteresowani rozwojem naszego warsztatu zawodowego, jak również budowaniem dialogu służącego rozwojowi kompetencji społecznych nauczycieli.

TematykaPsychologia

AutorzyMarcin CzechowskiJoanna FemiakAnna Kuk

WydawnictwoAWF Warszawa

Rok wydania2015

ISBN978-83-61830-93-1